Phôi thép Trung Quốc bị nghi gian lận

Theo văn bản gửi tới Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Bộ Khoa học và Công nghệ ngày 13/10, VSA cho biết phôi thép giá rẻ từ Trung Quốc vào Việt Nam tăng mạnh thời gian gần đây, tác động xấu tới thị trường trong nước, đặc biệt là tình trạng một số doanh nghiệp cố tình gian lận, khai sai mã nhập khẩu để hưởng chênh lệch thuế suất.

Cụ thể, trong tháng 8 và 9/2015, một số công ty đã khai phôi thép Trung Quốc thành phôi thép hợp kim chứa nguyên tố crom với mã HS 7224.90.00 để được hưởng thuế suất 0%, thay vì 9% đối với phôi thép vuông. Số liệu Tổng cục Hải quan cho thấy thép nhập từ Trung Quốc theo mã này trong hai tháng qua là hơn 65.000 tấn, trị giá hơn 21 triệu USD, riêng tháng 9 là 62.000 tấn, tăng đột biến so với các tháng trước.

VSA tính toán việc khai không trung thực mã hàng hóa sẽ khiến ngân sách Nhà nước thất thu gần 1,9 triệu USD, tương đương khoảng 42 tỷ đồng chỉ trong hai tháng qua và có thể tăng lên trong nhiều lần trong tương lai.

“Việc này nếu không kịp thời ngăn chặn thì phôi thép hợp kim từ Trung Quốc sẽ tiếp tục gia tăng trong thời gian tới, khả năng cao hơn lượng nhập khẩu phôi thép bình quân năm 2015 là 200.000 tấn một tháng và khiến ngân sách thất thu lớn”, VSA cảnh báo.

Về bản chất, phôi thép chứa hàm lượng rất nhỏ crom sẽ không khác biệt gì với phôi thông thường và vẫn dùng để cán thép xây dựng. Tuy nhiên, sản phẩm có chứa nguyên tố hợp kim này khi nhập vào Việt Nam ngoài được Trung Quốc hoàn thuế còn được được hưởng thuế suất 0% nên có giá bán thấp và ảnh hưởng nghiêm trọng tới ngành thép trong nước.

Báo cáo của hiệp hội cho hay công suất sản xuất phôi thép trong nước đạt gần 11 triệu tấn nhưng các doanh nghiệp mới chỉ sản xuất được khoảng 60% công suất. Việc lượng phôi thép giá trị thấp từ Trung Quốc về nước ta đã và đang đe dọa các nhà máy luyện thép trong nước, nhiều nhà máy phải cắt giảm sản xuất, bán dưới giá thành để có thể cạnh tranh và duy trì sản xuất, gây thua lỗ nặng.

“Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài, các doanh nghiệp sản xuất phôi thép và cả đơn vị sản xuất thép cán sẽ khó có khả năng đứng vững trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc tăng cường xuất khẩu do nhu cầu trong nước bước vào giai đoạn suy giảm”, hiệp hội thông tin.

Do đó, cơ quan này kiến nghị Nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ hàng nhập khẩu phôi thép hợp kim có chứa nguyên tố hợp kim crom; đồng thời, các bộ cần lập đoàn kiểm tra, giám sát doanh nghiệp nhập khẩu phôi théo hợp kim chứa crom trong thời gian qua. Nếu phôi thép sử dụng để cán thép xây dựng thông thường thì đề nghị truy thu thuế và xử phạt nặng đơn vị nhập khẩu.

VSA cũng đề xuất Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan dừng thông quan đối với các lô hàng nhập khẩu phôi thép hợp kim chứa crom để đợi kiểm tra, giám sát. Doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu phôi thép nếu chứa crom về chỉ dùng để cán thép xây dựng, phải áp dụng mức thuế suất 9% như phôi bình thường.

Các biện pháp phòng vệ như tự vệ thương mại, chống bán phá giá, xây dựng các hàng rào kỹ thuật,… cũng nên được các cơ quan quản lý Nhà nước xem xét thực hiện nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận và cạnh tranh không lành mạnh.

Phương Linh